De kracht van waarderend onderzoek: veranderen vanuit wat wél werkt.
- Maarten Glaser
- 6 mei
- 4 minuten om te lezen
Bijgewerkt op: 7 mei
Hoe komt het dat zoveel verandertrajecten mislukken? Waarom stranden goedbedoelde initiatieven na een paar maanden in de la? En hoe zorg je dat mensen niet afhaken, maar juist energie krijgen van verandering?
Het antwoord zit vaak niet in meer sturing of hardere deadlines. Het zit in de manier waarop je verandering aanvliegt. Daar komt waarderend onderzoek (Appreciative Inquiry) in beeld: een aanpak die niet begint bij het probleem, maar bij de kracht van het team. En die werkt.
Veranderen zonder weerstand
Veranderen wordt in veel organisaties nog steeds gezien als iets moeilijks. Als iets dat ‘moet’, waar je mensen in moet ‘meenemen’, en dat onvermijdelijk gepaard gaat met weerstand. Maar wat als je verandering juist begint bij wat al goed gaat? Wat als je samen ontdekt waar energie op zit, waar mensen trots op zijn en wat ze samen willen uitbouwen?
Dat is precies wat waarderend onderzoek doet. Het is een veranderaanpak die mensen verbindt, versterkt en in beweging brengt — niet door te wijzen op wat er mis is, maar door te bouwen aan wat werkt.
Wat is waarderend onderzoek?
Waarderend onderzoek (in het Engels: Appreciative Inquiry) is een positieve en systemische aanpak voor organisatieontwikkeling. Het richt zich op het ontdekken van wat waardevol is binnen een team of organisatie, en op het vergroten van datgene wat werkt. Niet het probleem staat centraal, maar de ambitie. Niet de analyse van de klacht, maar de kracht van het systeem.
De kernvragen zijn niet:
Wat gaat er mis?
Wie is verantwoordelijk?
Hoe lossen we dit op?
Maar wél:
Wanneer werkte het wél?
Wat gaf jou energie?
Wat willen we samen vaker zien?
Deze verschuiving van focus maakt een wereld van verschil in hoe mensen meedoen, denken en voelen.
Waarom werkt deze aanpak?
Waarderend onderzoek werkt omdat het eigenaarschap, betrokkenheid en verbinding stimuleert. Mensen doen mee omdat ze zich gezien voelen, omdat ze mogen dromen, en omdat ze samen de koers vormgeven.
De aanpak activeert het hele systeem: van werkvloer tot management. Door met elkaar te praten over succeservaringen, kernwaarden en toekomstbeelden ontstaat er iets bijzonders: mensen vinden elkaar terug op datgene wat ze wél delen.
En dat leidt tot:
meer energie en werkplezier
betere samenwerking
concrete acties die gedragen worden
blijvende gedragsverandering
Wanneer zet je waarderend onderzoek in?
Waarderend onderzoek is bijzonder effectief in situaties waarin:
er gedoe is in het team, en je niet wéér een conflictanalyse wil;
een nieuwe leidinggevende start en er behoefte is aan een frisse herijking;
een organisatie wil weten: wat betekent onze missie nu écht voor gedrag op de werkvloer?
de samenwerking stroef loopt, maar niemand zin heeft in een zoveelste heidag zonder resultaat;
medewerkers geen eigenaarschap pakken en je dat op een positieve manier wil keren.
Het is dus geen ‘zachte’ of vrijblijvende aanpak. Het is juist een krachtige manier om mensen bij verandering te betrekken zonder te verzanden in weerstand of vergadermoeheid.
De 5V-cyclus: een aanpak met structuur
Waarderend onderzoek werkt met een heldere opbouw: de 5V-cyclus.
Verkennen – Wat werkt goed? Wat geeft energie? Wanneer was dit team op z’n best?
Verbeelden – Hoe zou het eruitzien als we dat succes structureel konden maken?
Vormgeven – Wat is er nodig om dat toekomstbeeld realiteit te maken?
Verwezenlijken – Kleine, concrete acties waar mensen eigenaar van zijn.
Verankeren – Het nieuwe gedrag borgen in structuren, overleg en cultuur.
Deze structuur zorgt ervoor dat je niet alleen praat over de toekomst, maar haar ook écht vormgeeft — samen.
Van visie naar gedrag
Veel organisaties hebben een missie en visie op papier, maar worstelen met de vraag: wat betekent dit voor hoe we werken, vergaderen, beslissen of ons gedragen? Waarderend onderzoek helpt bij het maken van die vertaalslag. Het maakt collectieve waarden concreet en zet die om in zichtbaar gedrag.
In plaats van nieuwe regels of beleid, ontstaan er gezamenlijke gedragsafspraken, gedragen door het team zelf. Dáár zit de kracht van duurzame verandering.
“Maar we hebben al zoveel geprobeerd…”
Dat hoor je vaak. Teams zijn verandermoe, of sceptisch over weer een nieuwe aanpak. Waarderend onderzoek werkt juist omdat het:
veilig is om mee te doen, want het begint bij positieve ervaringen;
inspirerend is, omdat mensen hun dromen mogen uitspreken;
resultaatgericht is, omdat het eindigt in gedragen actie.
En vooral: omdat mensen het zélf doen. De adviseur faciliteert, maar het team leidt.
Wil je de kracht van waarderend onderzoek zelf ervaren?
Laat het dan niet bij lezen. De échte waarde zit in het doen. In het voeren van andere gesprekken dan je gewend bent. In het opzoeken van kracht in plaats van frustratie.
👉 Doe mee aan onze [SOAR-workshop]
Een compacte en inspirerende sessie waarin we de kracht van waarderend onderzoek koppelen aan strategie: wat zijn onze Successen, waar liggen onze Opportunities, wat zijn onze Aspiraties en welke Results willen we bereiken? Zeer geschikt voor MT’s, veranderteams of projectgroepen die hun koers willen versterken.
👉 Of plan een [Inspiratieworkshop Waarderend Onderzoeken]
Een toegankelijke kennismaking met de principes en werkvormen van waarderend onderzoek. Ideaal voor HR, teamcoaches en leidinggevenden die op zoek zijn naar een frisse, activerende manier van werken aan cultuur, samenwerking en verandering.
Tot slot
Waarderend onderzoek is geen wondermiddel — maar wel een krachtig alternatief voor hoe we vaak met verandering omgaan. Het nodigt mensen uit om eigenaarschap te nemen, om hun perspectieven te delen en om samen te bouwen aan wat wél werkt.
💬 Verder praten over dit onderwerp?
Wil je met je team, afdeling of organisatie aan de slag met werkcultuur, leiderschap of teamontwikkeling?
Neem gerust contact op voor een vrijblijvend gesprek:
📞 Laura (organisatiepsycholoog) – +31 6 27 17 37 42
📞 Maarten (organisatieontwikkelaar) – +31 6 51 07 29 29
Of plan direct een online kennismaking via onderstaande knop. We denken graag met je mee.
Opmerkingen