top of page

Samenwerken over organisatiegrenzen heen: waarom stakeholdermanagement werkt

🎙️ Beluister hier de podcastvariant van dit artikel

Stakeholdermanagement: de sleutel is tot echte samenwerking in complexe systemen

In een wereld waarin organisaties steeds afhankelijker worden van partners, leveranciers en klanten, groeit de noodzaak om over je eigen organisatiegrenzen heen te kijken. Succesvol samenwerken vraagt om méér dan procesafspraken en overlegstructuren. Het begint bij begrijpen wie er allemaal betrokken zijn – en wat zij écht belangrijk vinden.

Voor wie leidinggeeft aan projecten of programma’s die meerdere partijen raken, is dit geen luxe, maar noodzaak. Want in complexe systemen waarin mensen, belangen en afhankelijkheden in elkaar grijpen, is samenwerking zelden eenvoudig. Stakeholdermanagement is daarin geen randvoorwaarde, maar de kern.


Waarom samenwerking over organisatiegrenzen stokt: onzichtbare belangen

Veel samenwerkingen lopen stroef doordat er geen goed beeld is van de belangen van alle betrokken partijen. Terwijl jij werkt aan snelheid en efficiëntie, is je klant misschien op zoek naar zekerheid en transparantie. En je leverancier wil vooral voorspelbaarheid en duidelijke kaders.


Zonder gedeeld begrip van deze belangen wordt samenwerking al snel een spel van trekken en duwen. Daarom is goed stakeholdermanagement essentieel: het actief ophalen, begrijpen en betrekken van de belangen van iedereen die geraakt wordt door wat je doet.

De wetenschap ondersteunt dit. In complexe adaptieve systemen (zoals beschreven door Snowden & Boone, 2007 in hun Cynefin-framework) is er geen eenduidige oorzaak-gevolgrelatie. Samenwerking ontstaat daar niet via lineaire planning, maar via voortdurende interactie, feedback en emergente patronen. Dat vraagt om sensitiviteit voor belangen en de vaardigheid om met onzekerheid te werken.


Stakeholdermanagement: luisteren met een open vizier

Stakeholdermanagement draait om meer dan inventariseren. Het vraagt om oprechte nieuwsgierigheid:


  • Wie zijn de belanghebbenden?

  • Wat hebben zij nodig om te kunnen bijdragen?

  • Waar zit de spanning tussen belangen – en waar juist de ruimte?


Door actief te luisteren met een open vizier, ontstaat er vertrouwen en inzicht. Je voorkomt aannames en creëert draagvlak voor de gezamenlijke opgave.

Zoals de Amerikaanse organisatiewetenschapper Mary Parker Follett het al stelde: “The best decisions are not the ones where one interest dominates another, but where interests are integrated.” Stakeholdermanagement is precies dat: belangen niet wegmasseren, maar integreren.


Een ervaring uit de praktijk: van vergeten naar verbonden stakeholders

Bij een startup in de energiesector hielp ik bij het inrichten van het stakeholdermanagement voor een nieuw digitaal platform. In het begin lag de focus volledig op de wensen van de aandeelhouders – voornamelijk netbeheerders en energiebedrijven. Terwijl we al een half jaar aan het bouwen waren, realiseerden we ons dat een cruciale groep nog helemaal niet betrokken was: de aannemers.

Zij zouden straks de belangrijkste gebruikers van het platform worden – en hadden geen idee wat eraan kwam.

De eerste gezamenlijke sessie met alle partijen begon dan ook niet met een ambitieus roadmap-gesprek, maar met ruimte voor onvrede. De aannemers voelden zich gepasseerd en wilden gehoord worden. Pas toen dát was uitgesproken, ontstond ruimte voor inhoudelijke samenwerking.


In de weken en maanden die volgden, werkten we samen aan:


  • Heldere governance-afspraken: wie beslist waarover?

  • Regelmatige afstemming en participatie in werksessies

  • Werkafspraken die aansluiten op hun praktijk


Die omslag – van ‘jullie mogen straks meedoen’ naar ‘we bouwen dit samen’ – zorgde voor échte betrokkenheid. En uiteindelijk voor een platform dat daadwerkelijk werkt in de praktijk.


Zonder structuur geen vertrouwen: het belang van governance


Goede samenwerking vraagt ook om heldere spelregels. Zeker als er meerdere partijen betrokken zijn met uiteenlopende belangen. Een geformaliseerde governance helpt daarbij.

Wat werkt:


  • Duidelijke rollen en verantwoordelijkheden

  • Een neutrale voorzitter die ieders belang bewaakt

  • Transparante besluitvorming – wie beslist wanneer?

  • Regelmatige afstemming met commitment van álle betrokkenen


Organisatiewetenschapper Chris Huxham benadrukt in haar werk over “collaborative advantage” (2000) dat samenwerking alleen duurzaam is als er zowel ruimte is voor informele relaties als formele structuren. Governance is dus geen overbodige bureaucratie, maar juist een manier om vertrouwen te institutionaliseren.


Wat maakt samenwerken over grenzen écht succesvol?


Naast luisteren en structureren zijn er nog enkele cruciale factoren die succesvolle samenwerking in complexe systemen versterken:


1. Psychologische veiligheid

Durven mensen het aan om zich uit te spreken, ook als belangen botsen? Zonder veiligheid komt er geen echte samenwerking tot stand.

Onderzoek van Amy Edmondson (Harvard Business School) toont aan dat psychologische veiligheid cruciaal is voor samenwerking en innovatie. In omgevingen met veel afhankelijkheden en onzekerheid – zoals ketens – is dit geen luxe, maar een voorwaarde.


2. Een gedeeld doel

Wat verbindt alle partijen? Alleen als het gezamenlijke doel helder en gedeeld is, ontstaat er eigenaarschap over het proces én het resultaat.

Volgens Lencioni’s ‘Five Dysfunctions of a Team’ (2002) is een gebrek aan gedeelde doelen één van de grootste ondermijningen van samenwerking – ook buiten het team.


3. Een ritme van reflectie

Samenwerking is geen vast gegeven. Door regelmatig terug te blikken en bij te sturen, ontstaat een lerend netwerk in plaats van een optelsom van losse schakels.

Denk aan evaluatiemomenten, retrospectives of intervisies met vertegenwoordigers van alle betrokkenen. Deze feedbackloops maken de samenwerking veerkrachtig.


4. Leiderschap dat verbindt

In plaats van controle of hiërarchie, vraagt dit type samenwerking om leiderschap dat ruimte maakt voor dialoog, eigenaarschap stimuleert en belangen balanceert.

Ron Heifetz (Harvard Kennedy School) noemt dit ‘adaptive leadership’: het vermogen om patronen te herkennen, belangen te benoemen en mensen te helpen hun eigen perspectief te verruimen.


Samenwerken over grenzen vraagt om durf, structuur en verbinding

Of je nu werkt aan klanttevredenheid, duurzame ketens of digitale transformatie: samenwerking over organisatiegrenzen heen is onmisbaar. Maar dat gaat niet vanzelf.

Het vraagt om lef om écht te luisteren. Om structuur die samenwerking ondersteunt. En om leiderschap dat verder kijkt dan de eigen KPI’s.


Wil jij samenwerking in je keten versterken?

Bij Leap Company helpen we organisaties om stakeholdermanagement praktisch én strategisch in te richten. We begeleiden sessies waarin belangen uitgesproken worden, helpen governance structuren opzetten die wérken, en trainen teams in het voeren van de gesprekken die ertoe doen.


👉 Bekijk onze workshops over samenwerking en stakeholdermanagement of plan direct een vrijblijvend adviesgesprek.


Mindmap stakeholdermanagement
Mindmap stakeholdermanagement

Bronnen



 
 
 

Opmerkingen

bottom of page